Cá chạch là một loài cá kinh tế nhỏ, chủ yếu sống ở tầng bùn ao, hồ, ruộng lúa, kênh rạch… Chúng thích nghi nhanh với môi trường khắc nghiệt. Khi nhiệt độ nước quá cao hoặc quá thấp, chúng sẽ cuộn tròn trong bùn. Nhiệt độ thích hợp cho sự phát triển của cá chạch là 15-300 ℃, và nhiệt độ thích hợp nhất là 25-270 ℃. Cá con mới nở chỉ to bằng đầu kim khâu, sau một tháng sẽ lớn 2-3cm, nửa năm sau 4-6cm, cá trưởng thành 30-60g, con lớn nhất 100g, dài 20cm. Thời kỳ sinh sản của chạch từ tháng 4 đến tháng 10 ở phía bắc và từ tháng 3 đến tháng 11 ở phía nam. Tuy nhiên, thời điểm thích hợp nhất và cho cá đẻ nhiều nhất là vào tháng 7,8,9 hàng năm.
Mục Lục
Chuẩn bị ao, bể nuôi và giống cá chạch đồng
Bà con có thể nuôi chạnh ở ao đất, bể xi măng, bể lót bạt. Tùy theo điều kiện đầu tư để quyết định diện tích nuôi. Nên thiết kế ao, bể có diện tích vừa phải, từ 5- 10 m2 để dễ chăm sóc, quản lý, thu hoạch. Ao, bể chủ động nước, cống lấy nước vào, tháo ra đối diện nhau là tốt nhất; đảm bảo mát về mùa hè, ấm về mùa đông.
Để tránh hao hụt nhiều, bà con nên mua giống cỡ lớn (khoảng 300 con/kg); chọn con giống đều cỡ, màu sắc tươi sáng, khỏe mạnh, không xây xát, không bệnh tật.
Quản lý và chăm sóc
Trước khi thả phải tắm chạch giống để phòng bệnh bằng nước muối 3% thời gian từ 10-15 phút; hoặc tắm bằng povidine liều lượng 5ml/m3 nước. Mật độ thả 50-100 con/m2. Chạch dễ nuôi hơn lươn, thức ăn của chạnh đơn giản hơn. Chạnh ăn mùn bã hữu cơ, khi chạnh còn nhỏ cho ăn thức ăn có độ đạm trên 30%; sau đó giảm dần, nuôi 30 ngày sau dùng thức ăn có độ đạm 20 -25%; ngày cho ăn 2 lần (sáng, chiều tối). Trung bình 1,4 kg thức ăn cho 1 kg chạnh thương phẩm. Sau 3 tháng là có thể bán thương phẩm.
Chế độ cho ăn và kích nước
Giai đoạn nuôi vỗ tích cực cho cá ăn 3 – 4% trọng lượng thân, ngày cho ăn hai lần sáng và chiều.
Giai đoạn nuôi vỗ thành thục cho cá ăn 1 – 2% trọng lượng thân, ngày cho ăn hai lần sáng và chiều.
Định kỳ thay nước ao 7 ngày/lần, mỗi lần thay 20 – 30% nước trong ao. Đối với nuôi vỗ trong bể thì tạo dòng chảy liên tục với lưu tốc nước 0,3-0,5m/s.
– Quản lý ao (bể) nuôi vỗ
Hàng ngày vào buổi sáng kiểm tra ao, quan sát tình trạng của cá; thức ăn dư thừa để có biện pháp xử lý và những điều chỉnh phù hợp.
Trong thời gian nuôi vỗ hạn chế kéo cá kiểm tra, nhất là vào những hôm nhiệt độ thấp. Cuối tháng 4 kiểm tra cá để quyết định thời điểm cho cá sinh sản.
Phòng bệnh và trị bệnh cho cá chạch
– Phòng bệnh: Chạch ít bị bệnh hơn lươn, tuy nhiên nếu để nước ô nhiễm nhiều ngày thì chạch cũng dễ bị bệnh. Chạch có thể bị nấm, đốm đỏ lở loét, bệnh đường ruột… Để phòng bệnh nên trộn thêm vitamin C, men tiêu hóa vào thức ăn cho chạch, định kỳ cho ăn 2 lần/tháng, mỗi lần 3-5 ngày liên tục. Ngoài ra còn phải cho ăn 4 đúng (đúng chất lương, đúng số lương, đúng thời gian, đúng vị trí). Chú ý thay nước định kỳ không để nước ô nhiễm.
– Trị bệnh: Khi phát hiện chạnh bị nấm có thể tắm cho chạnh bằng các loại hóa chất sau: nước muối 3%; hoặc KMn04 liều lượng 20g/m3 nước, thời gian 10-15 phút.
Trộn kháng sinh vào thức ăn cho chạnh ăn.
Thu hoạch cá chạch
Khi chạnh đạt giá trị thương phẩm, trước khi xuất bán không cho chạch ăn trước 1 ngày, không dùng kháng sinh trước khi xuất bán 15 ngày. Đánh bắt cẩn thận không để chạnh xây xát, cho chạch vào thùng xốp, không cho nước, hoặc cho ít nước để chạnh không bị khô da.
